حسین عبده تبریزی اقتصاددان برجسته کشور در گفت‌وگویی مفصل، بازار سرمایه را برای رشد، «بی‌رقیب» ارزیابی کرده و از رکورد در بازار مسکن خبر داد.
حسین عبده تبریزی در گفت‌وگو با شهر بورس، درباره تاثیر سیاست‌های بانک مرکزی بر اقتصاد، اظهار داشت: اقتصاد یک بخش واقعی دارد که این بخش واقعی یعنی اینکه درمان بیشتر یا آموزش بیشتری یا مسکن و کشاورزی بیشتری داشته باشد، است و یک بخش مالی دارد که تصمیماتی که در آن بخش مالی می‌گیرند که مثلا نرخ برابری ارز را از چه قیمتی حمایت می‌کنند یا نرخ بهره را بالا ببرند یا پایین بیاورند.
وی ادامه داد: تمام آنچه که به آن سیاست مالی می‌گوییم مستقیم بر بخش واقعی تاثیر دارد؛ یعنی اینکه بانک چه می‌کند یا نرخ بهره در یک کشوری چیست. به عنوان مثال بازار سرمایه چه نرخ‌هایی برای اوراق منتشر می‌کند، تاثیر روی این مسئله دارد که چقدر مثلا در یک کشور مسکن تولید شود یا آموزش داشته باشد؛ پس بخش مالی کشور و بازار سرمایه روی بخش واقعی تاثیر دارد.
بیشتر بخوانید: موافقان برجام در دولت بیشتر از مخالفان است
این اقتصاددان برجسته تصریح کرد: وقتی تورم داریم که موضوع آن به دلیل سیاست‌های مالی و بانکی بوده، معلوم است که تاثیر آن در بخش واقعی به طور مستقیم اعمال می‌شود و روی توزیع و خلق ثروت تاثیر دارد.
وی با اشاره به سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی، خاطرنشان کرد: چند ماهی است که بانک مرکزی به بانک‌ها گفته که وام جدیدی ندهند و وقتی وام جدیدی ندهند، تاثیر مستقیمی روی عملکرد شرکت‌ها دارد. شرکت‌هایی که می‌خواستند از بانک‌ها سرمایه در گردش بگیرند و بانک مرکزی هم به دلایلی این کار را کرده است. از این نظر مثال‌های زیادی می‌توان ذکر کرد که چگونه این رابطه برقرار می‌شود.
عبده تبریزی درمورد تغییر رئیس کل بانک مرکزی و تاثیر آن بر سیاست‌های دولت، تصریح کرد: طبعاً آدم‌ها فرق دارند و این تغییر موثر است اما اینکه سیاست‌ها در بانک مرکزی تغییر خواهند کرد، من فکر می‌کنم تغییر رئیس کل بانک مرکزی تاثیر دارد اما نه تاثیری که بتواند جهت‌های نامناسب فعلی در اقتصاد را تغییر دهند؛ برای این تغییر نیاز به تغییرات اساسی‌تری در اقتصاد ایران نیاز داریم.
وی ادامه داد: باید سیاست‌های ایران در حوزه‌های مختلفی تغییر کند. من تاکید دارم که شرایط به قدری سخت است که سیاست گذار به سختی بتواند اصلاحاتی بکند. در این شرایط باید از تدبیر و تجربه بالایی برخوردار باشند که از این نظر فکر می‌کنم کار رئیس جدید بانک مرکزی دشوار خواهد بود که بتواند سایر اعضای کابینه را برای دنبال کردن سیاست‌هایش اقناع کند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه از ابتدای انقلاب همواره میان رئیس کل بانک مرکزی و سایر اعضای کابینه تعارض وجود داشته است، گفت: همیشه دولتی‌ها پول برای توزیع بیشتر می‌خواستند و شاید هم بودن رئیس بانک مرکزی در جلسات هیئت دولت خوب نباشد چون همیشه تقاضا برای کمک به بخش‌های مختلف وجود دارد و درک‌شان از بانک مرکزی این است که روی سیستم توزیع اعتبار تاثیر دارد؛ در حالی که بانک مرکزی باید تاثیر کلی داشته باشد، نه تاثیر دستوری.
عبده تبریزی به تشریح وضعیت بازار مسکن پرداخت و یادآور شد: بازار مسکن کماکان رونق سرمایه گذاری و رکود مصرفی دارد؛ یعنی بخش قابل ملاحظه‌ای از مردم توان خرید مسکن ندارند و نظام بانکی هم نمی‌تواند تسهیلات خرید مسکن بدهد. در این وضعیت نرخ‌ها در شهرهای بزرگ به جایی رسیده که شاید 80 درصد مردم توان خرید مسکن ندارند.
عبده تبریزی ادامه داد: این شرایط خوبی برای بازار مسکن نیست. از نظر من مسکن در سطح ملی به یک شرایط بحرانی رفته که از دولت هم کاری برنمی آید. معمولا هم طرح‌هایی مانند ساخت 4000 هزار یا 4 میلیون مسکن برای زمانی است که بحرانی به وجود می آید که از این نظر درباره مسکن سیاست‌های فوری در دسترس نیست چون قیمت‌ها به گونه‌ای افزایش یافته که این مناسبات را بی معنی کرده است.
وی تاکید کرد: درباره شهرهای جدید دولت می‌تواند n تعداد مسکن در آنجا بسازد، اما مسئله اصلی در شهرهای جدید ایجاد اشتغال است؛ الان بسیاری از کسانی که در شهرهای بزرگ هستند اگر شغلی داشته باشند به شهر خودشان برمی‌گردند. به همین دلیل موضوع شهرسازی پیچیده است و شهر باید جایی ساخته شود که امکان اشتغالزایی دارد.
این کارشناس بازارهای مالی با بیان اینکه «ایجاد شهر جدید بسیار پیچیده شده است»، گفت: دولت برای این کار باید منابع عمده‌ای را بیاورد؛ به همین دلیل فکر می‌کنم دولت باید سیاست دهه 80 را اجرا، تفاوت سود بدهد و وام خرید بدهد. می‌دانم که دولت چنین امکانی را ندارد و به عنوان کارشناس فکر می‌کنم وام‌هایی که اصل پول را بدهکار و از تفاوت قیمت استفاده کنند تنها مسیری است که برای خانه اولی‌ها باقی مانده است.
وی ادامه داد: من زیاد امیدوار به نقشه‌‌های دولت نیستم چون منابعی ندارد و مردم هم نباید انتظاری از دولت برای ساخت مسکن داشته باشند. متاسفانه نرخ اجاره نشینی و حاشیه نشینی بیشتر خواهد شد، چون قیمت‌های فعلی از حد چارچوبی که در توانایی خریدار باشد، گذشته است.
عضو اسبق شورای عالی بورس راجع‌به وضعیت بازار سرمایه، اظهار داشت: فعالان این بازار معتقدند که حباب قیمتی وجود ندارد و امکان رشد هم به لحاظ بالا رفتن نرخ تورم و قیمت ارز دارد هم به لحاظ اینکه قیمت‌های کامودیتی کاهشی نیست و به همین دلیل یک امیدی از این طریق هم دارند.
وی ادامه داد: از نظر جایگزین سرمایه گذاری؛ روش‌های دیگری در دسترس نیست. با توجه به شرایط موجود، بازار سرمایه از هر زمان دیگری رقیب کمتری برای رشد دارد.
عبده تبریزی در پاسخ به این سوال که «ارز 28500 تومانی چه تاثیری بر بازار سرمایه دارد؟»، گفت: یکی از کارهایی که باید انجام می‌شد و دولت هم از این مسیر دید، این بود که با ارز 4200 تومانی فشار زیادی به مردم آمد و این کار در چارچوب یک نظریه انجام نشد.
بیشتر بخوانید: قیمت ها در بازار سهام ارزنده است
این اقتصاددان برجسته افزود: نظریه این است که وقتی کشوری همت می‌کند و این همه فشار را به مردم می آورد تا ارز را به قیمت پایین تر ببرد باید ارز را تک نرخی کند. چون ارز تک نرخی نشد این امکان وجود دارد که ارز نیمایی و ارز بازار خیلی از هم فاصله بگیرند و دوباره یک یا دو سال دیگر فشار عظیمی به مردم بیاید.
عبده تبریزی در پاسخ به این سوال که «آیا امکان کنترل نرخ ارز با چنین راهکارهایی وجود دارد یا خیر؟»، گفت: فعلا دولت می‌گوید که ارز نیمایی را دو سال به این قیمت نگه می‌دارم و این به آن معنا است که ارز در بازار آزاد خیلی نباید از این قیمت فاصله بگیرد.
وی یادآور شد: اینکه دولت قادر خواهد بود ارز را در آن قیمت نگه دارد و آیا این موضوع به معنی سرکوب نرخ ارز است یا نه آینده ثابت خواهد کرد اما به نظر می‌رسد به لحاظ وضعیت سیاسی ایران دولت تصمیم گرفته ارز را در این نرخ نگه دارد.